Sınırda Karbon ve SKDM Nedir? Uygulamaları & Temel Prensipleri

Sınırda karbon ayarlamalarının temel prensipleri, küresel ticarette karbon vergilendirme etkileri, sınırda karbon uygulamaları nelerdir? Cevaplar bu yazımızda!

29.07.2024

İklim değişikliği günümüzde en ciddi ama en göz ardı edilen problemimiz. Küresel iklim değişikliği ile mücadele etmek için karbon emisyonlarının etkili bir şekilde yönetilmesi gerekir.

Bir ülkenin sadece kendi sınırları içinde üretilen karbon emisyonlarına odaklanmaktan ziyade, ithalat ve ihracat yoluyla gerçekleşen mal ve hizmetlerin çevreye etkilerini de hesaba katması gerekir. Sınırda karbon bu noktada önemli bir kavram olarak hayatımıza giriyor.

Bu yazımızda sınırda karbonun ne olduğunu, uygulamalarını ve temel prensipleri ile bilmeniz gerekenleri detaylı olarak ele aldık.

Sınırda Karbon Kavramı Nedir?

Sınırda Karbon bir ülkenin karbon döngüsüyle ilgili bir kavramdır. Genellikle bir sınırın ötesinde üretilen ve tüketilen karbonun hesaplanmasına denir.

Sınırda karbon hesaplamaları, bir ülkenin sınırları içinde üretilen karbon emisyonlarına ek olarak, ithalat ve ihracat yoluyla gerçekleşen mal ve hizmetlerin karbon emisyonlarını da içerir. Bir ülkenin sınırda karbonu, o ülkenin toplam karbon ayak izini daha doğru bir şekilde yansıtır çünkü tüketilen malların üretildiği yerdeki karbon emisyonları da hesaba katılır.

Sınırda Karbon Ayarlamalarının Temel Prensipleri

SKDM Tüzüğü, 1 Ekim 2023 tarihinde raporlama yükümlülüğü ile sınırlı olarak uygulamaya girecektir.
Geçiş dönemi, 1 Ekim 2023 – 31 Aralık 2025 tarihleri arasında mali yükümlülük doğmayacak bir dönemi içerecektir.
Geçiş dönemi, uygulama esaslarının oturtulması, veri toplanması ve uygulamanın iyileştirilmesi amacıyla kullanılacak ve deneyimlere dayalı geliştirmeleri sağlayacaktır.
Asıl uygulama dönemi, 1 Ocak 2026 itibariyle başlayacaktır.

Küresel Ticarette Karbon Vergilendirme Etkileri

Küresel ticarette karbon vergilendirme ülkelerin karbon emisyonlarını kontrol etmek amacıyla gündemde olan bir konudur. Tabi ki bu tür bir vergilendirme politikasının küresel ticarete etkileri oldukça karmaşıktır. Küresel ticarette karbon vergilendirme uygulanmasının olası etkileri şunlar olabilir:

Karbon vergilendirme, karbon salımı yüksek ürünlerde maliyetleri artırabilir, üretim maliyetlerinde yükselmeye ve bu ürünlerin fiyatlarında artışa neden olabilir.
Karbon vergileri uygulayan ülkeler, temiz enerji ve düşük karbon teknolojilerine yatırım yapmış olan şirketlere rekabet avantajı sağlayabilir.
Karbon vergilendirme politikaları, ülkeler arasında ticaret ilişkilerini gerilime sokabilir. Karbon vergisi uygulayan ülkeler, diğer ülkelerle çatışmalara yol açabilecek ticaret engelleri oluşturabilir.
Karbon vergilendirme, yoğun enerji tüketimi olan sektörlerin temiz enerji, yenilenebilir enerji ve düşük karbon teknolojilerine yatırım yapmasını teşvik edebilir. Bu da küresel olarak daha sürdürülebilir bir enerji altyapısının oluşturulmasına katkı sağlayabilir.
Avrupa Birliği’nin bu uygulaması Türkiye’yi, ihracatının önemli bir kısmını Avrupa’ya yapan bir ülke olarak doğrudan etkileyecektir. Türkiye’nin, bu süreci dikkatlice takip ederek çevreye duyarlı teknoloji yatırımlarını hayata geçirmesi, enerji kaynaklarını yenilenebilir enerjiye doğru yönlendirmesi gerekmektedir.

Avrupa Yeşil Mutabakatının önemli bir unsuru olan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile ilgili olarak, (AB) 2023/956 sayılı Tüzük’e buradan ulaşabilirsiniz.

Sınırda Karbon Uygulamaları ve Çevre Politikaları

Sınırda karbon uygulamaları ve çevre politikalarının ana hedefi sera gazı emisyonunu azaltmak, çevreye olan olumsuz etkileri azaltmak ve sürdürülebilir bir dünyaya katkıda bulunmaktır.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, bir ülkenin ithalat aşamasında karbon emisyonlarına odaklanan bir çevre politikasıdır. İthal edilen ürünlerin üretim sürecinde ortaya çıkan karbon emisyonlarını değerlendirerek, bu emisyonlara dayalı olarak ithalatçı ülkelere karbon vergisi uygular. Paris İklim Anlaşması’nda 1.5 derece hedefi doğrultusunda SKDM ile küresel düzeyde karbon sızıntısının sınırlanması amaçlanıyor.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Avrupa Birliği’nde uygulanan iklim değişikliği politikalarının sadece AB sınırları içinde değil, aynı zamanda AB dışındaki ülkelerde de etkili olabilmesini ve firmaların emisyon kısıtlamalarının daha az olduğu ülkelere üretim kaydırmalarından kaynaklanan karbon kaçağını önlemeyi amaçlar.

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH)

SKH, Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen 17 sürdürülebilir kalkınma hedefi, çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik için küresel bir çerçeve sunar.

2015 yılında kabul edilen “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri” (Sustainable Development Goals- SDGs) dünya genelinde yoksulluğun azaltılması, eşitsizliklerin ortadan kaldırılması ve iklim değişikliği gibi küresel sorunlarla başa çıkmak için kapsamlı bir rehber niteliğindedir.

Küresel İşbirliği ve Sınırda Karbon Düzenlemeleri

Küresel işbirliği ve sınırda karbon düzenlemeleri uluslararası düzeyde ortak bir çözüm bulma çabalarıdır. Küresel çapta verdiğimiz bu çabaların başarılı olabilmesi için ülkeler arasında güven, adil paylaşım ve ortak hedeflere yönelik kararlılık çok önemlidir.

Bu konular da faydalı olabilir:

İşletmeler Karbon Nötr Olmak İçin Neler Yapmalı?

Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı ile birlikte şirketler karbon nötr olmak konusunda bir aksiyon almalı fakat karbon salınımının hesaplanması ve azaltılması konusunda yeterli bilince sahip değiller. Peki, işletmeler karbon nötr olmak için hangi adımları izlemeli?

İlk olarak, işletmeler doğrudan ve dolaylı karbon salımlarını hesaplamalı ve ana karbon salınım kaynaklarını belirlemeleri gerekir.
Ardından, şirketlerin rekabet gücüne zarar vermeden, yeni düzenlemelere uygun bir şekilde karbon salımını azaltma stratejileri geliştirmeleri önemlidir. Bu noktada odaklanılması gereken ana karbon salınım alanlarıdır.
Son olarak, bilimsel temellere dayalı hesaplamalara göre yıllık karbon azaltımı hedefleri belirlenmelidir.

Apollo ile Karbon Salımı Takibi Hiç Olmadığı Kadar Kolay

Apollo, karbon salımı takibi (kapsam 1, kapsam 2, kapsam 3) ve TEP değerlerindeki enerji tüketimi analizi ile işletmenizin çevresel etkilerini anlamanıza ve yönetmenize yardımcı olan ilk ve tek yapay zeka destekli enerji yönetim ve sürdürülebilirlik platformu!

Karbon salımı kapsam 1-2-3 takibi sayesinde işletmenizin faaliyetlerinden kaynaklanan doğrudan ve dolaylı karbon emisyonlarını ölçümleyebilir, çevresel sürdürülebilirlik hedeflerinize ulaşmak için gerekli adımları atabilir ve karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz.

Apollo’nun kullanıcı dostu arayüzü, enerji yönetiminizi, sürdürülebilirlik hedeflerinizin takibini ve raporlamasını tek bir platform üzerinden gerçekleştirmenizi sağlar.

Şimdi kullanmaya başla!

Referanslar