Elektrik Faturası Üzerinden Reaktif Güç Nasıl Hesaplanır?

Elektrik faturası ve reaktif ceza ile ilgili ilk yazımızda reaktif gücün ne olduğuna, reaktif oranların nasıl hesaplandığına ve neden “ceza” diye tabir edilen reaktif bedel ödediğimiz sorunlarına yanıt vermiştik. 

Bu yazımızda ise elektrik faturası ve faturadan reaktif gücün nasıl hesaplanacağını inceleyeceğiz. Ayrıca reaktif ceza var ise nasıl öğreneceğimizi, faturamıza reaktif bedel yansıtılmışsa neler yapılacağını paylaşacağız. Reaktif cezanızı telafi edebilmek adına gerekli kompanzasyon gücünü nasıl elde edeceğimizi anlatacağız.

Elektrik Faturası Üzerinden Reaktif Güç Nasıl Hesaplanır?

İşletmelerimizde bulunan transformatör, motor, kaynak makinesi, UPS vb. gibi ekipmanların çalıştırılabilmesi için reaktif akıma ve buna bağlı olarak da reaktif güce ihtiyaç vardır. Saydığımız bu ekipmanlar çalıştıkları süre boyunca reaktif güce ihtiyaç duyarlar. Çalışma sona erdikten sonra dağıtım şebekesinden çektikleri bu güç ihtiyacı da ortadan kalkar.

Reactive power oscillation reduces the grid capacity as it occupies the grid unnecessarily. Thus, it causes heat loss in all electrical equipment. The distribution network has set certain limits on reactive power emission for consumers. As a result of exceeding these limits, the distribution network reflects a reactive consumption charge on the consumer's electricity bill at the end of the month. We call this reactive consumption charge "reactive penalty".

Reaktif Ceza Hesaplama

EMRA has published the "Procedures and Principles Regarding Tariff Implementation of Distribution License Holders and Incumbent Supply Companies” yönetmeliği reaktif cezanın hangi durumlarda nasıl uygulanacağını ve reaktif ceza sınırlarını kesin bir şekilde belirlemiştir. Bu yönetmelikte Madde – 13(2-3)’ e göre reaktif ceza sınırları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Penalty Type	Installed Power Penalty Limits
	< 50kVA	> 50kVA
Inductive Reactive Limit	%33	%20
Capacitive Reactive Limit	%20	%15

50kVA’nın altında kurulu gücü olan işletmeler aşağıdaki durumlarda ay sonlarında reaktif ceza göreceklerdir:

• Çektikleri aktif enerjinin miktarının %33’ünden fazla endüktif reaktif enerji çekerlerse,
• %20’sinden fazla kapasitif reaktif enerji çekerlerse

Yine aynı şekilde 50kVA’nın üstünde kurulu gücü olan işletmeler de aşağıdaki durumlarda ay sonlarında reaktif cezaya gireceklerdir:

• Çektikleri aktif enerjinin miktarının %20’sinden fazla endüktif reaktif enerji
• Ve/veya %15’inden fazla kapasitif reaktif enerji çekerlerse

Yine aynı yönetmelikte Madde – 13(1)’de belirtildiği gibi tüketicilerin reaktif güç kompanzasyonu sistemlerinde oluşan bir arıza sonucu reaktif ceza sınırlarının alışması halinde yılda(takvim yılı) bir defaya mahsus olmak üzere reaktif enerji tüketim bedeli(yani reaktif ceza) faturalandırılmaz.Yani kısaca eğer reaktif cezaya girersek, yılda bir defaya mahsus olmak üzere reaktif cezayı iptal ettirebiliriz. Reaktif cezanın iptal prosedürü iki şekildedir:

Reactive limits can be exceeded and penalized only for individual inductive or capacitive reactive energy consumption. Or both inductive and capacitive limits may be violated. In this case, the penalty is calculated based on the highest value on the inductive or capacitive side of the meter indices.

Sayaç Endeksleri

Elektrik tesislerinde alışılageldiği üzere reaktif tüketim oranı veya reaktif ceza sayaç üzerindeki endeksler ile hesaplanmaktadır. Çoğunlukla işletmelerde bu endeksleri günlük olarak takip eden personeller vardır. Bu personeller düzenli olarak sayaçlardan 1.8.0, 5.8.0 ve 8.8.0 endekslerini alır. Peki, bu endeksler bize ne ifade etmektedir?

• 1.8.0(T): Aktif enerji tüketim değeridir. Yani kWh.
• 5.8.0(Ri): Endüktif reaktif enerji tüketim değeridir. Yani kVArh.
• 8.8.0(Rc): Kapasitif reaktif enerji tüketim değeridir. Yani kVArh.

These values taken from the meter are compared with the previous day's values and the reactive energy status is monitored in this way. Let's make this more understandable with an example:

Example Case

The values taken from the meter at one day intervals are summarized in the table below.

Indices	1.8.0(T): Active	5.8.0(Ri): Inductive	8.8.0(Rc): Capacitive
Last Index	7689,265	1173,128	769,358
First Index	7523,125	1128,468	753,289
Difference	166,140	44,660	16,069

In this case, if we calculate the reactive energy rates of our facility;

• Endüktif taraf için:

• Kapasitif taraf için:

Reaktif güç oranlarını bu şekilde hesaplayabiliyoruz. Peki bu verileri kullanarak endüktif reaktif cezadan kurtulmak için gerekli kompanzasyon gücünü nasıl hesaplayacağız?

In order to make this calculation, we need to have two more parameters other than the index values. These are the meter multiplier and the number of days the invoice is issued. This information can be easily found on the electricity bill.

Kondansatör Gücü Hesaplama

Yukarıdaki veriler ışığında endüktif reaktif gücü kompanze edebilmek için gerekli kondansantör gücünü hesaplayalım:

Meter Multiplier: 120, Billing Period: 30 days

Note: Since the indices are one day old, the billing period was taken as 1. If month-end indices are to be used, the invoicing period should be 30.

Yukarıdaki hesaplamalardan 26,86% oranla endüktif reaktif bedelden/cezadan kurtulmak için 223,3kVAr’lık kondansatör gücüne ihtiyacımız olduğu ortaya çıkmaktadır. Fatura bazlı kompanzasyon gücü hesapları ortalama değerler oldukları için hesaplanan değerin 10% fazlasını gerekli kompanzasyon gücü olarak belirlemek daha doğru bir sonuç verecektir. Bu duruma gerekli condenser gücü 245kVAr olarak belirlenebilir.

Fatura bazlı diğer bir hesaplama yöntemi ise hedef cosφ değerine göre yapılan hesaplamadır. Bu hesaplama yöntemi için aşağıdaki örneği inceleyebilirsiniz.

A_P = Aylık ortalama aktif güç tüketimi (kWh) à 32100 kWh

A_Q = Aylık ortalama reaktif güç tüketimi (kVArh) à 49350 kVArh

cosφ₂ = Hedef cosφ değeri à cosφ₂ = 0,98 à tg φ₂ = 0,2

t = Energy used per month (hours) à 260 hours

Olarak hesaplanır. Bu değer de ortalama değer olduğu için 10% fazlasını gerekli kompanzasyon gücü olarak belirlemek daha doğru bir sonuç verecektir. Bu duruma gerekli kondansatör gücü yaklaşık 185kVAr olarak belirlenebilir.

Another method is the calculation without using invoice parameters. This method can be used for existing facilities. For this, the installed power, demand power, current cosφ and target cosφ values of the existing facility must be known. You can also examine the example of the calculation made with this method below.

Installed Power 1200kW

Demand Power 1200 * 0.7 = 840kW

Talep Güçteki cosφ₁ değeri = 0,82 à tgφ₁ = 0,69

Hedef cosφ₂ değeri = 0,98 à tgφ₂ = 0,2

As the required capacitor power can be calculated.

Conclusion

İşletmemizin reaktif oranlarının hesaplanması, reaktif ceza hesaplaması, gerekli kompanzasyon gücü hesabı bu kadar basit. Fakat görüldüğü gibi bir dizi matematiksel işlem yapılmaktadır. Bu işlemlerdeki bir nokta veya virgül karışımı işleri içinden çıkılamaz bir duruma sokabilir. Bunun yanında el yordamıyla bu hesaplama yapılırken endekslerden alınan verilerin hesaplanmasında rakamlarda yapılabilecek olan en ufak bir hata da sorun olacaktır.

Günümüzde çoğu mevcut işletmede bu şekilde bir reaktif tüketim takibi ve gerekli kompanzasyon gücü hesabı kullanılmakta ve yukarıda bahsetmiş olduğumuz hatalar sıklıkla yapılmaktadır. Ancak merak etmeyin, bu kontrolün ve gerekli güç hesabının daha kolay bir yolu artık var.

Powered by artificial intelligence Apollo bu konuda da size yardımcı olmakta, işletmedeki tüm elektrik sisteminin sağlıklı şekilde çalışıp çalışmadığını ve herhangi bir sorunun olup olmadığını size bildirmektedir.

Bunun yanı sıra ihtiyaç olan kompanzasyon gücü gerek endüktif reaktif güç gerekse kapastif reaktif güç olarak kVAr cinsinden kullanıcılara sunulmaktadır. Bu özellik yardımıyla işletme yük profilinde veya prosesinde yapılan en ufak bir değişiklik dahi dikkatlerden kaçmamakta ve reaktif oranların belirlenen sınır değerleri aşmasının önüne geçebilmek için gerekli kompanzasyon gücü Apollo tarafından anında kullanıcıya bildirilmektedir. Bu sayede Apollo tüketicilerin reaktif cezaya girmesini kesin bir şekilde engellemektedir.

Reaktif Ceza’dan Nasıl Sakınabilirsiniz? 

Turkey's first and only yapay zekâ destekli yazılımı Apollo IoT ile kompanzasyon takibi hiç olmadığı kadar kolay! Apollo ile elektrik faturalarının kontrolü, optimizasyonu ve tahminlemesini yapabilir, enerji tüketiminizin 365 derece you can keep track of it!

Apollo platformuyla hiçbir altyapı kurulumu maliyeti olmadan enerjinizi yönetme imkânı sunuyoruz. Sistemden otomatik olarak veya modem yoluyla aldığımız verilerle, fatura kontrolünüzü yapıyoruz. Aynı zamanda enerji yönetiminizi de doğru planlamanıza destek oluyoruz. Düzenli yeniliklerle firma ihtiyacınıza yönelik çözümler üretip portalı güncelliyoruz. Ham madde maliyetlerinin takibini yapabiliyoruz ve enerji tüketiminizi azaltıyoruz. Böylece, sürdürülebilir geleceğe öncülük etmenize destek olmanın mutluluğunu yaşıyoruz.

Avoiding reactive punishmentTo manage your bills and energy correctly, to make the most efficient use of energy monitoring systems and to choose the most efficient electricity tariff, you can now 10 günlük ücretsiz Apollo Demo Demand it!