Bilindiği üzere çeşitli işletmelerin “Enerji Yöneticisi” görevlendirme zorunluluğu bulunmaktadır. Peki Enerji Yöneticisi kimdir, görevleri ve sorumlulukları nelerdir? Bu yazımızda işletmelerdeki Enerji Yöneticilerinin görev ve sorumluluklarını derledik.
Enerji Yöneticisi kimdir?
Enerji yönetimi, günümüzün enerji tasarrufu ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynamaktadır. Bu alandaki temel aktörlerden biri olan Enerji Yöneticisi, hem kamu hem de özel sektörde önemli sorumluluklar üstlenir.
Enerji yöneticisi, enerji tüketimini izlemek, analiz etmek ve optimize etmekle görevli uzman kişidir. Enerji Yöneticisi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) tarafından sertifikalandırılmış ve işletmelerdeki enerji tüketimi konusunda bazı sorumlulukları bulunan kişilerdir. En son 21 Eylül 2024 tarihinde güncellenen “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik”’e göre mühendislik ve mimarlık alanında veya teknik eğitim fakültelerinin makine, elektrik, mekatronik veya elektrik-elektronik bölümlerinde lisans düzeyinde eğitim almış kişiler “Enerji Yöneticiliği Eğitimi” alıp, yine ETKB tarafından çeşitli dönemlerde açılan merkezi sınavda başarılı (100 üzerinden en az 70 puan) olanlara “Enerji Yöneticisi Sertifikası” verilir.
Yine aynı yönetmeliğe göre;
- Yıllık toplam enerji tüketimleri 1.000 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) ve üzeri sanayi tesisleri,
- Toplam inşaat alanı 20.000 m2 üzeri veya yıllık toplam enerji tüketimi 500 TEP’in üzerinde olan ticari binalar ve hizmet binaları
- Toplam inşaat alanı en az 10.000 m2 veya yıllık toplam enerji tüketimi 250 TEP ve üzeri olan kamu binaları
- Kurulu gücü 100 MW ve üzeri olan elektrik üretim tesisleri
Enerji Yöneticisi görevlendirmekle yükümlüdür. Burada, ticari binalar ve hizmet binaları ile kamu binaları dışardan Enerji Yöneticiliği hizmeti alabilirken, diğerleri kendi bünyelerinde görevlendirmek zorundadır.
Bunlara ilave olarak;
- Bölgesinde faal durumda en az 50 işletme bulunan Organize Sanayi Bölgelerinde
- Yıllık toplam enerji tüketimleri 50.000 TEP ve üzeri olan sanayi tesislerinde
Enerji Yöneticisinin sorumluluğunda Enerji Yönetim Birimi kurulması gerekmektedir. Dolayısıyla çok sayıda işletmede Enerji Yöneticisine ihtiyaç duyulmaktadır.
Enerji Yöneticisinin Yetki, Görev ve Sorumlulukları
ETKB’nin, belirli koşulları sağlayan işletmeleri Enerji Yöneticisi görevlendirilmesiyle yükümlü kılmasının elbette bazı nedenleri vardır. Özellikle yüksek enerji tüketimine sahip işletmelerde Enerji Yöneticisi görevlendirmenin ana amacı, bu işletmelerdeki enerji tüketimlerini kontrol altına almak, verimlilik potansiyellerinin belirlenmesini ve uygulanmasını sağlamak ve diğer enerji yönetimi faaliyetlerini yürütülmesini sağlamaktır. Bu kapsamda bir Enerji Yöneticisinden beklenen temel görev ve sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir:
5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında her yıl Mart ayı sonuna kadar Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına enerji tüketim bildirimlerini yapmak,
Enerji alanındaki mevcut ve yenilenen mevzuatları takip etmek ve gereklerini yerine getirmek
Enerji tüketimini, maliyetlerini ve performansını izlemek, değerlendirmek ve periyodik raporlar üretmek,
Enerji tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine ve israfın önlenmesine yönelik önlemleri ve prosedürleri belirlemek, tanıtımını yapmak ve gerektiğinde eğitim programları düzenlemek,
Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerini izlemek, bakım ve kalibrasyonlarının zamanında yapılmasını koordine etmek,
Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek iyileştirmeleri belirlemek ve uygulanmasını koordine etmek,
Enerji etütlerinin yapılmasını sağlamak, uygulama projeleri için destek mekanizmalarını araştırmak ve süreçleri yürütmek
Enerji performansını artırmak için yeni teknolojileri ve yenilikçi çözümleri takip etmek ve işletmeye uygun olanları uygulamak
Enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarını, bütçe ihtiyaçlarını, fayda ve maliyet analizlerini hazırlamak ve üst yönetime sunmak,
Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç duyulan sayaç ve ölçüm cihazlarının temin edilmesini ve montajını sağlamak üzere girişimlerde bulunmak,
Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanları araştırmak, çevrenin korunmasına, emisyonların azaltılmasına ve sınır değerlerin aşılmamasına yönelik önlemleri hazırlayarak bunların uygulamasının koordine etmek,
Enerji tedarik kesintisi durumunda uygulanmak üzere alternatif planlar hazırlamak.
Özet olarak;
Enerji yöneticileri, enerji verimliliğini artırarak hem işletme maliyetlerini düşürür hem de çevreye duyarlı bir yaklaşımla sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlar. Enerji yöneticileri, hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekonomik verimlilik açısından büyük önem taşır. Enerji tüketimini optimize eden bu profesyoneller, kuruluşların enerji maliyetlerini düşürmelerine ve karbon ayak izlerini azaltmalarına yardımcı olur. Enerji verimliliğine yönelik çalışmaların gelecekte daha da artması beklenirken, enerji yöneticilerinin rolü de giderek daha kritik hale gelmektedir.
