Toplam inşaat alanı 10.000 m² ve üzeri olan veya yıllık toplam enerji tüketimi 250 ton eşdeğer petrol (TEP) ve üzeri olan kamu binaları enerji verimliliği uygulamaları gerçekleştirmekle yükümlüdür.
Kamuda Enerji Verimliliği Amacı ve Kapsamı
Enerji verimliliği, kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve çevresel etkilerin azaltılması açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’na göre, yıllık toplam enerji tüketimi 250 ton eşdeğer petrol (TEP) ve üzeri olan veya toplam inşaat alanı 10.000 m² ve üzeri olan, mülkiyeti kamuya ait ve hakkında yıkım, taşınma veya elden çıkarma planı olmayan ve 01/01/2019 tarihi itibariyle en az 5 yılını tamamlamış olan kamu binaları enerji verimliliği uygulamaları gerçekleştirmekle yükümlüdür. Cumhurbaşkanı Genelgesi (2023/15) doğrultusunda, bu binalarda 2030 yılı sonuna kadar asgari %30 enerji tasarrufu sağlanması hedeflenmektedir.
Kamuda Enerji Verimliliği Hedefi ve Doğrulama Süreci
Enerji verimliliği önlemlerinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için, 2016-2018 yılları arasındaki enerji tüketimlerinin aritmetik ortalaması referans tüketim olarak alınır. 2024 yılı itibariyle başlatılan ve 2030 yılı sonuna kadar devam edecek bu süreçte, yıllık enerji tüketim verileri ve sağlanan tasarruflar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na raporlanacaktır. Bakanlık, bildirilen verilerin doğruluğunu kontrol edecek ve gerektiğinde ek bilgi ve belge talep edebilecektir.
Kamuda Enerji Verimliliği Önlemleri
Kamu binalarında uygulanabilecek enerji verimliliği önlemleri aşağıda belirtilmiştir. Uygulanacak enerji verimliliği önlemlerinin ekonomik olarak uygulanabilir olması (aksi belirtilmedikçe basit geri ödeme süresi 10 yıldan kısa olan önlemler) esastır. Uygulanacak enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji önlemlerinin yatırım maliyetleri ilgili kurum ve kuruluşun bütçesi, enerji performans sözleşmeleri veya ulusal/uluslararası projeler aracılığı ile karşılanabilir.
- Dış Cephe Yalıtımı ve Pencere Değişimi: Deprem riski taşımayan binalarda dış cephe yalıtımı ve pencere değişimi yapılabilir. Dönem sonu itibarıyla bu binaların en az B sınıfı enerji kimlik belgesi alması gerekmektedir.
- Isıtma ve Soğutma Sistemleri:
- Isıtma ve soğutma sistemlerine ait boru ve kanallarda vana ve flanşlar da dahil olmak üzere yalıtım yapılabilir, kazanlarda baca gazı ölçümleri düzenli olarak kontrol edilebilir.
- İç ortam sıcaklığı, ısıtma sezonunda en fazla 22 °C, soğutma sezonunda ise en az 24 °C olarak ayarlanabilir.
- Önü kapalı olan radyatörlerin önleri ve üzerleri açılıp, radyatör arkalarına alüminyum folyo kaplı ısı yalıtım levhaları yerleştirilebilir, termostatik vana kullanımı sağlanmalıdır.
- Kapı ve pencerelerden kaynaklanan kaçaklar tespit edilecek ve sızdırmazlığın sağlanması gereklidir.
- Verimsiz kazan ve soğutma gruplarının değişiminde öncelikle ısı pompası seçeneği değerlendirilmelidir.
- Elektrik Motorları: Yılda 2000 saatten fazla çalışan IE1 ve daha düşük verim sınıfındaki 7,5 kW ve üzerinde nominal güce sahip elektrik motorları en az IE3 verim sınıfına yükseltilebilir. Değişken yüke sahip 7,5 kW ve üzerinde nominal güce sahip elektrik motorlarında değişken hız sürücüleri kullanılabilir.
- Pompa Sistemleri Belediyelere ait su ve atık su pompaları da dahil olmak üzere verimsiz pompa sistemleri yüksek verimli sistemlerle değiştirilebilir.
- Aydınlatma Sistemleri: İç ve dış aydınlatmada geleneksel armatürler LED armatürlerle değiştirilebilir, lavabo, koridor vb. yerlerde varlık ve/veya hareket sensörü kullanımı değerlendirilmelidir.
- Kojenerasyon ve Trijenerasyon Sistemleri: Yıl boyunca düzenli miktarda ısı ve elektrik enerjisi ihtiyacı olan binalarda kojenerasyon, mikro kojenerasyon ve trijenerasyon sistemleri kullanılabilir.
- Fotovoltaik Paneller ve Şarj İstasyonları: Uygun çatı ve otopark alanlarına öz tüketimi karşılamak amacıyla fotovoltaik paneller ve elektrikli araçlar için şarj istasyonları kurulabilir.
- Diğer Önlemler::
- Yeni motorlu araç alımlarında elektrikli araçlar öncelikli olarak değerlendirilebilir.
- Sıcak su ihtiyacı güneş enerjisinden karşılanabilir.
- Elektrik faturalarında reaktif ceza olan kamu binalarında reaktif güç kontrol panoları iyileştirilerek ve reaktif cezaların önüne geçilebilir.
- Elektrikli cihazların ve aydınlatma ekipmanlarının kullanılmadıkları durumlarda kapatılmaları, ayrıca uzun süre kullanılmayan elektrikli cihazların bekleme modunda bırakılmaması ve personele yönelik bilinçlendirme faaliyetleri yürütülmesi önemlidir.
- Yapılan tüm çalışmaların izlenebilmesi ve raporlaması için gerekli izleme sistemlerinin kurulması faydalı olacaktır.
Apollo’nun Kamuda Enerji Verimliliğindeki Rolü ve Katkıları
Apollo, enerji verimliliği hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynayabilir. Şirketin enerji yönetim çözümleri, kamu binalarının enerji tüketimini izlemelerini, analiz etmelerini ve optimize etmelerini sağlayarak önemli ölçüde tasarruf elde etmelerine yardımcı olabilir. Apollo IoT’nin bu süreçte sağlayabileceği başlıca katkılar şunlardır:
- Enerji İzleme ve Analiz: Apollo IoT’nin enerji izleme platformu, bina yöneticilerine anlık enerji tüketim verileri sunarak gereksiz enerji kullanımını tespit etmelerini sağlar. Bu verilerle, enerji tüketiminde anormallikler hızla belirlenebilir ve gerekli önlemler alınabilir.
- Ceza Önleme: Apollo IoT, tesisin reaktif tüketimlerini ve demand değerlerini de anlık olarak izlediği için herhangi bir cezaya girme olasılığı oluştuğu anda kullanıcılara bildirim göndererek cezaların önlenmesi için aksiyon alınmasını sağlar. Yapay zekâ modülleri sayesinde tesisin ay sonunda reaktif veya demand cezasına girip girmeyeceğini ve girerse ne kadarlık bir ceza tutarı ödeyeceğini hesaplar ve yetkililere bildirir. Bu sayede daha ceza oluşmadan önüne geçilerek elektrik faturalarında tasarrufa gidilebilir.
- Otomatik Fatura Doğrulama: Apollo IoT’nin fatura doğrulama sistemi, enerji faturalarını otomatik olarak kontrol ederek hatalı faturaların tespit edilmesini sağlar. Böylece, kamu kurumları gereksiz maliyetlerden kurtulabilir.
- Enerji Verimliliği Önerileri: Platform, enerji tüketim verilerini analiz ederek enerji verimliliği sağlayacak öneriler sunar. Örneğin, verimsiz ekipmanların değiştirilmesi veya enerji tüketim alışkanlıklarının optimize edilmesi gibi önerilerle tasarruf sağlanabilir.
- Bina Karşılaştırması: Apollo IoT, farklı binaların enerji tüketim verilerini karşılaştırarak en iyi uygulamaların belirlenmesine ve yaygınlaştırılmasına yardımcı olabilir. Bu sayede, benzer binalar arasında enerji verimliliği konusunda bilgi paylaşımı sağlanabilir.
Diğer Ülkelerde Kamuda Enerji Verimliliği Uygulamaları
Enerji verimliliği uygulamaları yalnızca Türkiye ile sınırlı değildir. Birçok ülke, kamu binalarında enerji verimliliği hedeflerine ulaşmak için benzer stratejiler benimsemiştir. Örneğin:
- Almanya: Enerji Verimliliği Direktifi (EnEV) kapsamında, kamu binalarının enerji performans standartlarına uygun hale getirilmesi zorunludur. Almanya’da, kamu binalarında enerji verimliliği sağlamak için kapsamlı yalıtım projeleri ve enerji yönetim sistemleri uygulanmaktadır.
- ABD: Federal Enerji Yönetim Programı (FEMP), federal binaların enerji tüketimini azaltmayı hedefleyen çeşitli politikalar ve programlar sunar. Bu programlar, enerji verimliliği projeleri için finansman ve teknik destek sağlamaktadır.
- İngiltere: İngiltere’de, kamu binalarının enerji verimliliği hedeflerine ulaşmak için “Enerji Verimliliği Standartları” uygulanmaktadır. Bu standartlar, binaların enerji tüketimini izlemeyi ve raporlamayı zorunlu kılar.
- Japonya: Japonya’da, “Enerji Koruma Yasası” kapsamında kamu binalarının enerji verimliliği sağlamak için belirli önlemleri uygulamaları gerekmektedir. Japonya, enerji verimliliği konusunda yenilikçi teknolojileri ve çözümleri teşvik etmektedir.
Sonuç olarak; Kamu binalarında enerji verimliliği hedeflerine ulaşmak hem enerji maliyetlerini düşürmek hem de çevresel sürdürülebilirliği sağlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Apollo IoT, bu hedeflere ulaşmada önemli bir ortak olabilir. Enerji izleme, analiz, ceza önleme, otomatik fatura doğrulama ve enerji verimliliği önerileri sunan çözümleri ile kamu binalarının enerji tüketimini optimize etmelerine yardımcı olabilir. Diğer ülkelerdeki başarılı uygulamalar, Türkiye’de de benzer stratejilerin uygulanabilirliğini göstermektedir. Enerji verimliliği sadece bir maliyet azaltma stratejisi değil, aynı zamanda geleceğimizi koruma adına atılmış önemli bir adımdır.
