Enerji, modern yaşamın temel taşlarından biridir ve hem bireyler hem de işletmeler için enerjinin verimli kullanımı büyük önem taşır. Enerji yönetimi, enerji kaynaklarının daha bilinçli ve etkin şekilde kullanılmasını sağlayarak hem çevresel etkileri azaltır hem de maliyet avantajı sunar. Peki, enerji yönetimi nasıl yapılır?
Enerji Yönetimi Nedir?
Enerji yönetimi, enerji tüketimleri için bir politika oluşturulmasını, tüketimlerin planlanması, izlenmesi ve optimize edilmesini içeren bir süreçtir. Amaç, enerji verimliliği sağlamak ve aynı zamanda operasyonel verimliliği artırmaktır. Bu süreçte, enerji kaynaklarının daha bilinçli kullanımıyla karbon ayak izi de azaltılır.
Enerji Yönetimi Neden Önemlidir?
Enerji verimliliğinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu, bu çalışmaları bireylerin inisiyatiflerinden çıkartıp, sistematik bir halde yürütmektir. Bu noktada çözüm olarak “Enerji Yönetim Sistemleri” devreye girmektedir. Enerji yönetimi; işçisinden Genel Müdürüne kadar bütün firma çalışanlarının, tedarikçilerinin ve müteahhitlerinin, kısacası bütün paydaşların bir parçası olmak zorunda olduğu ve tesis genelinde yayılması gereken bir kültür değişimidir. Enerji yönetimi, sadece finansal tasarruf sağlamakla kalmaz, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliğe de katkıda bulunur. Doğru işleyen bir Enerji Yönetim Sistemi sayesinde, firmaların elde edebileceği faydalar şu şekilde özetlenebilir;
- En önemlisi, sürekli iyileştirme garanti altına alınır, verimlilik konusu zaman zaman gündeme gelip sonrasında uzun süreler boyunca rafa kaldırılmaz.
- Enerji tüketimlerini belirlemek, ölçmek ve yönetmek sayesinde maliyetlerde azalma görülür.
- Enerji maliyetlerini azaltmak, işletmelerin rekabet gücünü artırır.
- Enerji tüketimlerinde azalma doğrudan çevresel etkileri ve karbon emisyonlarını azaltır.
- Yasal ve diğer yükümlülükler sürekli takip edileceği için bu yükümlülüklere uyumu kolaylaştırır.
- Enerji konusundaki riskler ve açık noktalar belirleneceği için enerji tedariğinde güven sağlanır.
- Bu işin ilk adımı olarak “yazılı taahhüt” alındığı için üst yönetimin katılımı sağlanır.
- Firmadaki tüm çalışanlar bu işin bir parçası olacağı için çalışanların iş performansı gelişir.
- Yeniliklerin yakından takip edilmesi sağlanır.
Enerji Yönetim Sürecinin Adımları
- Enerji Politikası
Enerji yönetimi öncelikle taahhütle başlar. Üst yönetimin, enerji verimliliği ve yönetimiyle ilgili kararlı bir duruş sergilemesi ve çalışanları bu konuda zorlaması ve motive etmesi gerekir. Bu da strateji olarak enerji yönetimi yapılacağının bir taahhüdü olması açısından üst yönetim tarafından bir enerji politikası belirlenmeli ve bu politika ile şirketin yol haritası çizilmelidir. Bu yol haritasını belirlemek ve yürütmek için yapılması gerekenler;
- Şirket Enerji Politikasının yayınlanması
- Tüm enerji yönetimi faaliyetlerini yürütmek üzere bir Enerji Takımının oluşturulması
- Enerji takımı üyelerine çeşitli yetki ve sorumluluklar vererek iş yükünün dağıtılması
- Veri Toplama ve Enerji Analizi
Enerji yönetimi yapılabilmesi için önce nerede ve ne durumda olduğumuzu görmemiz gerekir, bunun için de mevcut durumun analiz edilmesiyle başlamalıyız. Bu amaçla:
- Tesisin geçmişe yönelik enerji tüketim verileri toplanır.
- Enerji tüketim alışkanlıkları ve trendleri belirlenir.
- Enerji tüketimi yüksek alanlar ve süreçler belirlenir.
- Mevcutta nasıl bir enerji performansı sergilendiği belirlenir.
- Analiz yapabilmek için eksik olan verilerin nasıl toplanacağı ile ilgili plan oluşturulur.
- Mevcut tüketimler sürekli olarak takip edilir, herhangi bir anomali (iyi ya da kötü yönde) olması durumunda hemen müdahale edilir, bu anomalinin neden oluştuğu araştırılır.
- Hedef Belirleme ve Stratejilerinin Uygulanması
Enerji verimlilik hedefleri ve stratejiler belirlenirken:
- Mevcut tüketim trendleri göz önünde bulundurulmalıdır.
- Sektörel standartlar ve düzenlemeler dikkate alınmalıdır.
- Gerçekçi, ölçülebilir ve zaman sınırlı hedefler konulmalıdır.
- Hedefler, yapılması planlanan iyileştirme projelerinin kazanımlarına göre belirlenmelidir.
- Planlanan projelerin gidişatı yakından takip edilmeli, herhangi bir aksama, değişiklik, erteleme veya sapma gibi durumlar oluşması durumunda derhal müdahale edilmeli ve hedefler revize edilmelidir.
- Eğitim ve Farkındalık Yaratma
Çalışanların enerji yönetimi konusunda eğitilmesi ve farkındalıklarının artırılması, enerji verimliliği sürecinin başarısı için kritik bir adımdır.
- Sonuçların İzlenmesi ve Raporlama
Uygulanan stratejilerin etkinliği düzenli olarak izlenmeli ve sonuçlar raporlanmalıdır. Diğer yandan yasal yükümlülükler yakında takip edilmeli ve bunlara tam uyum sağlandığının ve tüm gerekliliklerin yerine getirildiğinden emin olunmalıdır. Şirket içi denetimlerle sistemin işlerliği periyodik olarak kontrol edilmeli ve gerektiğinde bağımsız bir üçüncü taraf denetimi ile dışardan bir gözün sistemin işleyişini denetlemesi istenmelidir. Yapılan tüm çalışmalar ve denetimler mutlaka üst yönetimle de paylaşılmalı ve sistemle ilgili talep ve istekler belirtilmeli, aksayan noktalarla ilgili üst yönetimin desteği alınmalıdır.
Sonuç
Bir Enerji Yönetim Sistemi, ürün temininden tasarımlara ve bakım anlaşmalarına varıncaya kadar her türlü aşamaya “enerji” gözlüğüyle bakmak ve performansta sürekli iyileşme sağlamak demektir. Enerji yönetimi, bireylerden şirketlere kadar her seviyede önem taşıyan bir süreçtir. Planlama, izleme ve iyileştirme adımlarıyla enerji verimliliği artırılabilir. Enerjiyi daha bilinçli kullanarak sadece bütçenize değil, aynı zamanda gezegenimize de katkıda bulunabilirsiniz.
