Piyasa Takas Fiyatı yani PTF’ nedir sorusunu yanıtlamaya başlamadan hemen önce Gün Öncesi Piyasası’nı (GÖP) anlamak gerekir.
GÖP Nedir?
Piyasa işletmecisi (EPİAŞ) tarafından işletilen, elektrik teslimat gününden bir gün önce, elektrik ticareti ve dengeleme işlemleri için kullanılan organize piyasadır. GÖP’ün amacı elektrik referans fiyatının (PTF) belirlenerek, sistem işletmecisine bir gün önceden dengelenmiş sistem sunmaktır.
PTF Nedir, Nasıl Oluşur?
Üretim ve tüketim arasındaki dengenin sağlanması enerji sektörünün en önemli unsurlarından biridir. Tüketim talebinden fazla elektrik üretimi yapılması durumunda kaynaklar israf olacak ve maliyetler yükselecektir. Aynı şekilde elektrik talebini karşılamaya yetmeyen üretim elektrik arzında yetersizliklere ve kesintilerin yaşanmasına sebep olur. Böyle bir sistemde enerji üretimi ve tüketim miktarının sürekli dengede tutulması gereklidir.
Piyasa takas fiyatı da üretim ve tüketim dengesinin sağlandığı noktada eşleşen o anda sistemde olan en pahalı elektrik santralinin elektrik enerjisi fiyatıdır.
Tüketim talebini karşılayacak olan üretim tesislerinin en ekonomik şekilde sisteme alınmasını ve sürdürülebilir tedarikin sağlanmasında maliyetin minimize edilmesi hedeflenir. Piyasa Takas Fiyatı günlük bazda saatlik olarak yayınlanır. Her gün 14:00’da bir sonraki günün kesinleşmiş 24 saatlik fiyatları açıklanır.
Güncel olarak “Gün Öncesi Piyasasında ve Dengeleme Güç Piyasasında Asgari ve Azami Fiyat Limitlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” uyarınca Temmuz 2024 tarihinde belirlenmiş olan minimum ve asgari fiyat limitleri 0 – 3000 TL/MWh’tir.
Piyasa Takas Fiyatı’nı etkileyen birçok etken vardır. Örnek olarak doğalgaz fiyatları, baraj doluluk oranları, yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektrik miktarı, sıcaklık, döviz vb. örnek gösterilebilir.
2022 Eylül ayında Rusya-Ukrayna savaşı ile beraber 3850,59 TL/MWh rekor PTF değeri görülmüştür. Genelleme yapılırsa eğer yaz aylarında elektrik talebinin artışından kaynaklı daha pahalı, sonbahar ve kış aylarında ortalama seviyeler ve bahar aylarında ucuz fiyat ortaya çıkar.
PTF Tahminlemesi Neden Önemlidir?
Tüketiciler, PTF tahminlemesinden yararlanarak, operasyonlarını yüksek maliyetli dönemlerden düşük maliyetli dönemlere kaydırabilir ve bu sayede enerji maliyetlerini düşürebilirler. Ek olarak bütçelerini daha etkin bir şekilde planlamalarına olanak tanır.
Üreticiler PTF tahminlemesi ile fiyatları öngörerek maliyetlerini etkin bir şekilde yönetebilir ve stratejik planlar oluşturabilir; bu da kârlılıklarını artırmalarına olanak tanır. Aynı zamanda, fiyat dalgalanmalarına karşı önlem alarak riskleri minimize edebilir. Dolayısıyla kaynakların daha etkin kullanımı sayesinde daha sürdürülebilir bir enerji üretimi de sağlanmış olur.
PTF tahmini doğru olduğu sürece bu avantajlar sağlanabilir. Apollo’nun yapay zekâsı sayesinde %95’in üzerinde doğruluk oranına sahip PTF tahminlemesi ile bu süreci yönetmek çok kolay. Hemen demo talep ederek PTF tahminlemesi özelliğini kullanmaya başlayabilirsiniz.
